In deze rubriek neemt ecologisch hovenier Gilberto Squizzato ons mee naar buiten. Deze keer vertelt hij meer over korstmossen, hittestress en hoe die met elkaar te maken hebben.
Tijdens mijn vakantie in de Franse Vogezen kreeg ik inspiratie voor dit artikel. Ik was onder de indruk van de prachtige natuur, vooral van de korstmossen. Bomen waren bedekt met soorten die ik in Nederland nooit heb gezien. Bijvoorbeeld, de struikvormige purper geweimos was overal op de bomen te vinden. Deze soort houdt van schone lucht en was tot de jaren 60/70 ook in Nederland veelvoorkomend, maar nu staat hij op de lijst van bedreigde soorten. Korstmossen zijn goede indicatoren voor de luchtkwaliteit en het klimaat.
Hittestress in Utrecht
Experts van de BLWG (Bryologische en Lichenologische werkgroep) controleren al jaren de luchtkwaliteit met korstmossen. Onlangs deed ik mee aan een excursie over hittestress in Utrecht. Omdat er veel verschillende soorten gebieden zijn, kunnen de luchtkwaliteit en temperaturen in de stad sterk verschillen. We onderzochten bomen op verschillende plekken om te zien of er hittestress was in de stad. We konden de hittestress meten door naar de soorten en hoeveelheden korstmossen te kijken. Bij vijf oude lindes achter een kerk zagen we veel hittestress!
Hoe zit het in Leeuwarden?
In Leeuwarden heb ik op meerdere plekken hetzelfde onderzoek gedaan. De stammen van de iepen in de straat Krommejat bij de Grote Kerk zijn vooral bedekt met mossen en hebben weinig korstmossen. Toen we de gegevens invoerden, bleek er veel hittestress te zijn! Weer naast een kerk.
Opvallend genoeg is deze plek op de RIVM-hittekaart van Leeuwarden lichtblauw, dus vrij koel. De kaart gebruikt water, groen en stenen om de kleuren te bepalen. Misschien blijft de warmte hangen omdat de Krommejat tussen gebouwen ligt, of komt het door de kerk…?
De lindes naast ‘Loetje’ op het versteende Stationsplein hebben volgens de korstmossen matige hittestress. De groene Noorderplantage heeft, zoals verwacht, weinig hittestress.
Conclusie
Steden zijn altijd warmer dan de omgeving. De aanwezige korstmossen laten zien dat ook in Leeuwarden lokaal hittestress voorkomt, maar door haar noordelijke ligging, de grachten en de parken kunnen we sowieso dit zeggen: Leeuwarden is een coole stad!