Wat doet de gemeente

Tiny Forests

Kleine bossen met een grote waarde

Wat is een Tiny Forest?

Een Tiny Forest is een minibosje, verbonden aan een school. Het bosje wordt door kinderen geplant en deze onderhouden het ook. Uit de groep 5/6 worden kinderen aangesteld tot Ranger. Zij zijn verantwoordelijk voor het  bosje. De kinderen wisselen elkaar gedurende het schooljaar af, en geven het door aan de volgende groep.

Een Tiny Forest is een zeer speciaal bosje. Er worden veel boompjes dicht opeen geplant. Er komen er 3 stuks op een vierkante meter. De oppervlakte van het bosje is ongeveer een tennisveld. De minimale grootte is 200m², en het is overal minimaal 4 meter breed. De boompjes en struiken zijn inheemse soorten en geschikt voor de grondsoort. Er worden minimaal 25 verschillende soorten bomen en struiken, willekeurig door elkaar heen, geplant

De grondbewerking voor het planten is zeer intensief. De grond wordt tot één meter diep omgewerkt en verrijkt met organische stof. In de meeste gevallen compost en stro. Hierdoor wordt de grond zeer voedselrijk en doorlaatbaar, waardoor de boompjes en struiken goed kunnen wortelen. Hierdoor groeien de boompjes bijzonder snel.

Tiny Forest ‘Insectenstad’ Stiens

Tiny Forest, aan het begin van het eerste groeiseizoen. Dit is Tiny Forest ‘De Insectenstad’ bij CBS De Sprankel in Stiens.

Tiny Forest in Bilgaard

Tiny Forest na 4 groeiseizoenen. Dit is Tiny Forest Prins Maurits in de wijk Bilgaard in Leeuwarden.

Na het planten houdt het bosje zichzelf in stand. Door vallend blad verrijkt de bodem. Door afstervende takken en boompjes neemt het aantal insecten en bodemdiertjes toe. Door de dichte beplanting vinden vogels een schuilplek en de temperatuur kan in het bosje wel 10° koeler zijn dan in de naaste omgeving.

Het onderhoud beperkt zich tot het vrijhouden van de paden en het ruimen van zwerfafval. Verder wordt er niet gesnoeid en verwijderd.

Tiny Forests in de gemeente Leeuwarden

In 1999 kwam de vraag van het IVN of wij een drietal Tiny Forest wilden planten binnen de gemeente. Omdat de Tiny Forest zeer veel raakvlakken heeft met andere veel uitdagingen hebben we besloten hierin mee te gaan.

De Tiny Forest verbetert de:

  • Biodiversiteit
  • Wateropvang
  • Tegen gaan van hittestress
  • CO₂ opslag
  • Educatie
  • Verbinding in de buurt

Als voorwaarde hebben we gesteld dat in elke Tiny Forest een buitenlokaal moet komen. Zodat de kinderen buiten les kunnen krijgen. De leerkrachten van de basisscholen die eraan verbonden zijn krijgen een training in het buiten lesgeven van het IVN. Ook hebben we voor een aantal Tiny Forests opslag van boompjes uit de heemtuinen gebruikt.

De scholen hebben de verplichting om minimaal 10 jaar voor het bosje te zorgen.

Er zijn vier Tiny Forests in de gemeente Leeuwarden

  • De eerste is in 1999 geplant in de wijk Bilgaard op het schoolplein van IKC Prins Maurits.
  • De tweede, genaamd De Twee Vlinders, in 2000 in Grou. Kinderen van CBS Nijdjip en OBS De Twa Fisken hebben het bosje geplant en passen erop.
  • De derde in de wijk Camminghaburen. Kinderen van IKC Alexia, IKC De Sprong en IKC Trianova hebben het bosje in 2000 in het wijkpark geplant. Bij dit bosje is ook een wadi aangelegd voor opvang van water.
Camminghaburen, Tiny Forest
  • De vierde is in het najaar van 2002 aangelegd op het schoolplein bij CBS De Sprankel in Stiens. Deze is tijdens de viering van de start van de provinciale boomfeestdag aangelegd. Dit hebben de kinderen gedaan met o.a. behulp van boswachters van SBB. Voor het aanleggen van de Tiny Forest zijn onder andere de boompjes uit de bakken van het Bosk gebruikt. Verder is er in plaats van stro en compost, bokashi van groenafval uit de gemeente gebruikt.

De kinderen van groep 5 en 6 kregen op die dag ook nog een grote rol in een online les over bomen die in de provincie uitgezonden werd.

De eerste resultaten

We zien dat de bomen ontzettend gegroeid zijn. De bosjes worden intensief gebruikt door de kinderen en de betrokkenheid van de buurt zorgt ervoor de er over het algemeen heel goed op gepast wordt. De temperatuur van de bosjes op de schoolpleinen gaat behoorlijk naar beneden en met de CO₂ opslag en de wateropvang gaat het prima.

Landelijk is er onderzoek gedaan naar de biodiversiteit van de bosjes. Het blijkt dat meer dan 1000 verschillende soorten  planten en dieren er in voorkomen. Voor meer informatie kunt u kijken op www.ivn.nl/tinyforest.

Ook een Tiny Forest?

Wilt u ook een Tiny Forest nabij uw school of bent u geïnteresseerd? Dan kunt u de website van het IVN raadplegen en de gemeente Leeuwarden via 14058 en vraag naar Alie Valkema.

Wat zijn de voordelen van een Tiny Forest?

  • Een Tiny Forest vangt enorm veel water op en houdt veel meer water vast ten opzichte van andere groenstroken. Bijvoorbeeld bij langdurige regen en hoosbuien. Dit komt door de manier waarop de grond is bewerkt en het hoge organische stofgehalte. Ook slibt de grond minder snel dicht, want de grond is van tevoren goed luchtig gemaakt.
  • De dichte beplanting, de verschillende soorten bomen en het hoge gehalte aan organische stof is goed voor de biodiversiteit. Het trekt veel bodemleven, insecten en vogels aan.
  • Dit hoge aantal bodemleven zorgt voor een goede vertering van het gevallen blad en takken en slaat dus veel CO₂ op in de bodem.
  • Een Tiny Forest voor de deur prikkelt de nieuwsgierigheid en geeft kinderen en volwassenen de kans om de natuur in de eigen leefomgeving te ontdekken en daarover te leren.
  • Een Tiny Forest gaat hittestress tegen. Door verdamping van het water koelt de lucht en door de schaduw blijft de bodem koeler. Het is in de zomer voor mens en dier een aangename plek om te verblijven.
Aanplant van Tiny Forest in Grou. Videocredits: Snoek Puur Groen.

Leslokaal in de natuur

Een Tiny Forest is leerzaam voor schoolkinderen, maar ook andere buurtbewoners. Bij elke Tiny Forest is een buitenlokaal aangelegd, zodat kinderen ook buiten les kunnen krijgen. Leraren krijgen hier een speciale training voor. Buurtbewoners en kinderen uit groep 6 van de scholen in de buurt van een Tiny Forest helpen mee bij het onderhoud, zoals snoeien, onkruid wieden en zwerfafval opruimen. Ook denken ze mee bij het ontwerp tijdens de inspiratieles van het IVN en een landschapsarchitect van de aannemer. De kinderen planten met hulp van professionals de Tiny Forest aan. Zo voelen ze zich al vroeg betrokken en verantwoordelijk voor de Tiny Forest.