Bomen zijn mooi, maar dragen ook voor een groot deel bij aan de leefbaarheid van een stad of dorp. Hier noemen we de meeste redenen hoe bomen bijdragen:

1. Bomen halen CO2 uit de lucht en slaan dit op

Bomen halen door hun fotosynthese CO2 en andere schadelijke (fijn)stoffen uit de atmosfeer. Deze moleculen zetten ze om in bouwstenen voor hun eigen groei. Op die manier zorgen ze voor een reëel tegengewicht voor de klimaatverandering. CO₂ wordt opgeslagen in hout, bladeren en bodem, vaak eeuwenlang. De opname van CO2 meten we in het Bosk.

2. Ze zijn meer dan bomen alleen

Bijna de helft van alle diersoorten leeft in het bos, 80% van de biodiversiteit op het land. Bomen wemelen van leven overal ter wereld: insecten en wormen brengen voedingsstoffen in de bodem, bijen en vogels verspreiden stuifmeel en zaden. Ook tijdens Bosk zijn er vele insecten, merels, mezen en houtduiven gesignaleerd die dankbaar gebruik maakten van het wandelende bos.

3. Ze houden ons koel

Door een bladerdak te maken om zonlicht op te vangen, creëren bossen ook belangrijke oases van schaduw op de grond. Ze verdampen water, wat ook voor verkoeling zorgt. Onder een boom kan het 5-10 graden koeler zijn dan onder een parasol. Stadbomen zorgen ervoor dat gebouwen koel blijven, zodat er minder nood is aan elektrische ventilatoren of airconditioners.

Tijdens een hete dag in Bosk hebben we gemeten dat het op het Wilhelminaplein waar Bosk stond 5 graden koeler was dan op het Mata Hariplein.Lees hier het interview hierover met groenbeheerder Nico Kelderhuis. 

     4. Bomen maken de lucht schoner en zorgen voor zuurstof
Bomen halen luchtverontreiniging uit de lucht: koolmonoxide, ozon, fijnstof, stikstofdioxide en zwaveldioxide. Daarnaast geven ze ons zuurstof. We meten de luchtkwaliteit ook in het Bosk.

5. Ze vangen water op en dragen bij aan een goed grondwaterpeil

Bomen zijn gigantische sponzen. Ze nemen afstromend water op eerder dan dat het door de bodem sijpelt, maar ze kunnen het niet allemaal absorberen. Water wat de boom net meer opneemt, druppelt door naar het grondwater. Die grondwatervoorraden zijn belangrijk voor drinkwater, sanitair en irrigatie overal ter wereld. Alle water wat een boom opneemt hoeft niet meer afgevoerd te worden door de riolering. Dit zorgt voor minder wateroverlast tijdens grote regenbuien.

6. Ze dempen geluidsoverlast

Geluiden vervagen in bossen, wat maakt dat bomen een populaire natuurlijke geluidsmuur zijn. Het dimeffect is vooral toe te schrijven aan de ritselende bladeren – en ander bosgeruis, zoals vogelgezang – en niet meer dan een paar goed geplaatste bomen kan geluid beperkten met 5 tot 10 dB, of ongeveer 50% van wat waargenomen wordt door het menselijke oor.

     7. Bomen zijn goed voor het welzijn van mensen

Bomen zijn mooi om naar te kijken, maar ze helpen ons ook te ontdekken en te ontspannen.

• Mensen worden meer uitgenodigd om te bewegen door groen.
• Kinderen concentreren zich beter in een groene omgeving en presteren beter op school.
• Als je ziek bent en uitkijkt op groen herstel je sneller.
• Bladkleuren dragen bij aan ontspanning en je emotioneel goed voelen.
• Bomen zorgen voor fruit, noten, zaden en sap, maar zorgen ook voor weelde op de grond, zoals eetbare paddenstoelen, bessen en kevers
• Contact met het bos vergroot onze creativiteit.

Lees meer over het nut van bomen op de website https://degroenestad.nl/facts/

Net als de mens heeft een boom licht, water, zuurstof en voedingsstoffen nodig. Bomen kunnen honderden jaren oud worden, maar in de stad worden ze over het algemeen een jaar of 80. Dit heeft te maken met de beschikbare ruimte die een boom nodig heeft om te kunnen groeien, of de grond niet te veel verdicht is door auto’s, en hoe groot de boom uiteindelijk wordt. De vuistregel is voor elk levensjaar 1 m3, dus 80 jaar = 80 m3 (8x10meter en dan 1 meter diep). Een volwassen boom heeft uiteindelijk 80 kuub grond nodig. Die ruimte is er meestal niet in stedelijk gebied, want in de grond liggen veel kabels en leidingen, rioleringsbuizen, etc. Door technieken en afhankelijk van de locatie kan het wel wat minder qua kuubs, maar dit geeft wel een goede indicatie van wat een boom nodig heeft. Ook is er niet altijd ruimte voor bomen. Waar een boom staat kan bijvoorbeeld geen woning, winkel of evenement komen. Toch doet de gemeente Leeuwarden er alles aan om de bomen een goede start te geven en ze gezond te houden.

• Bosk is fotogeniek: er worden heel veel foto’s gemaakt
• Dankzij Bosk kunnen mensen op verschillende plekken echt zelf ervaren wat dit groen doet. Hoe ziet je omgeving er uit als het helemaal groen is, zonder autoverkeer? En hoe beleef je dit dan? We hebben een 3D-maquette van vergroening.
• Mensen merken nu ook daadwerkelijk gemerkt dat het in Bosk een stuk aangenamer is op hete dagen dan op plekken zonder groen. Dit scheelt minimaal 5 graden tussen Wilhelminaplein en Mata Hari plein.
• De meest gehoorde opmerking is “Laat dit groen maar staan”. De bewoners ervaren bijna een hard en kaal gevoel als Bosk weer van het plein is vertrokken. Er ontstaat een soort gemis.
• We zien ook dat ruimtes anders gebruikt worden door groen. Bij de grasvelden bij het station zaten mensen eerst altijd met de rug naar het gras en keken naar de weg. Toen Bosk er stond keken ze allemaal naar het gras toe en werd het gras veel meer gebruikt door spelende kinderen en mensen die in het gras zaten.
• Mensen vertragen als ze door Bosk wandelen. Ze lopen langzamer, gaan zachter praten en gaan met elkaar in gesprek
• Bosk wordt omarmd door ondernemers en bewoners. Horecaondernemers vragen of er nog wat bakken kunnen blijven staan, zoals op het Gouverneursplein of ondernemers in de Vijzelstraat.
• Bosk draagt bij aan het vergroten van de biodiversiteit in de stad: mezen, merels en houtduiven vinden beschutting en voedsel rondom Bosk. Er komen meer insecten voor in de stad.
• Bosk zorgt voor gesprek: de ene vindt het Bosk prachtig, de andere vindt het vervelend omdat hij of zij niet meer bij de parkeerplaats kan of moet omfietsen
• Door Bosk hebben we als gemeente een podium om te laten ervaren wat groen doet. Maar we kunnen ook uitleggen wat een boom (ondergronds) nodig heeft om te groeien.
• Bosk is een ontmoetingsplek: Er zijn diverse bijeenkomsten geweest in het Bosk,  de gemeenteraad heeft er vergaderd, er is een rechtszaak geweest, en er is een klimaatgesprek gehouden met de bewoners van de binnenstad.

• Hoe waardevol ons bomenbestand is kunnen we meten. Op wijkniveau weten we wat het groen jaarlijks opneemt aan Co2, hoeveel het water afvangt en hoeveel luchtverontreiniging wordt opgenomen. Dit zijn nog maar een paar ecosysteemdiensten die zo op waarde gezet kunnen worden.
• We weten dat bomen die gezond oud en groot kunnen worden de meeste baten ( ecosysteemdiensten) leveren. Dat begint optimaal te worden als de boom 20 jaar of ouder is. Daarvoor heeft de boom een goede groeiplaats nodig. Een vuistregel is dat we voor elk levensjaar 1 m3 onder de grond nodig hebben. Dus als we een boom 80 jaar willen laten worden hebben we een stuk van 8x10x1 m nodig. Dat is in de stad met alle kabels en leidingen een uitdaging. Maar daarom zetten wij niet in op kwantiteit van bomen planten maar kwaliteit: we gaan voor gezonde bomen die lang kunnen groeien en optimaal onze leefomgeving verbeteren. Daar waar dat niet kan kiezen we voor soorten die minder groot worden.
• We weten waar de plaatsen zijn die kwetsbaar zijn voor hittestress en wateroverlast. We gaan op die plekken bomen planten waar dat kan, tegelijkertijd willen we hier de biodiversiteit verhogen.
• We willen 10% meer schaduw tegen hittestress creëren door meer bomen te planten.
• We stimuleren bewonersinitiatieven die willen vergroenen, en dat zijn er inmiddels al best wat!
• Overbodige verharding halen we weg en planten we groen. Bijvoorbeeld met Steenbreekacties.
• We subsidiëren groene daken en vergroening van de tuin.
• Tijdens Bosk meten we op 11 pleinen constant de temperatuur. Elk uur doen we een meting. Ook in het Bosk “reizen” 3 sensoren mee die zowel temperatuur als luchtvochtigheid meten: mensen voelen het verschil wel, maar we kunnen dit ook aantonen dat het echt werkt.

De bomen zijn vanaf half november 2022 uit de bakken gehaald en naar hun definitieve plantlocaties gebracht. Dit is de juiste planttijd: de bomen zijn dan in rust.

Op deze locaties zijn de bomen van Bosk gekomen:

• Bedrijventerreinen de Hemrik en de Zwette. Voor de aanpak van wateroverlast en hittestress
• Middelsee en Zuidlanden
• Mantgum: De mienskip in Mantgum is bezig met het herinrichten van het voormalig baggerdepot in Plan Boppeslach. Dit wordt ingericht als groene ruimte, gericht op het vergroten van de biodiversiteit. Meer info op https://boppeslachmantgum.nl/het-plan
• Leeuwarden Oost, diverse wijken. Hier worden ook een aantal bomen rondom ’t Vliet geparkeerd na Bosk
• Op diverse plekken door de hele gemeente op plekken waar bomen zijn dood gegaan door essentaksterfte (o.a. Jellum, Miedum, Goutum, Leeuwarden, Jirnsum, Wergea, Jorwert, Swichum, Friens etc.) In de dorpen gaan we herplanten met verschillende boomsoorten. Door verschillende boomsoorten te kiezen worden de bomen in de dorpen minder kwetsbaar als er ziekten en plagen uitbreken, zoals je nu zag met iepziekte en daarna essentaksterfte.  
• Akkrum; ze worden per boot opgehaald rond 19 augustus. Vervolgens vinden er verschillende evenementen plaats in Akkrum. De gemeente Heerenveen plant de bomen daarna.
• NatuerMerke fan de Leijen. De boom wordt per skûtsje opgehaald en geplant bij De Leijen. In Rottevalle is de NatuerMerke.
• Door Arcadia zelf worden er nog 100 bomen op verschillende plekken geplant.

Maar ook na Bosk gaan we door met vergroenen. Lees het Groenpleidooi van de gemeente voor een groenere binnenstad.

Ja, die is er. Recent is een folder gemaakt met routes waarop veel monumentale bomen te vinden zijn. Deze folder heet ‘Monumentaal Groen in en rond de Leeuwarder binnenstad.’