Sinds de mensheid zijn bestaan als jager- verzamelaar heeft verlaten om landbouw te bedrijven, hebben veredelde planten en dieren een steeds prominentere rol in ons leven genomen. Ze geven meer voedsel, ze zijn groter, feller van kleur en verhandelbaar. De wilde soorten daarentegen, verliezen steeds meer aanzien en belang. Natuur is een zorgenkindje geworden.
Overal ontstaan initiatieven vanuit overheden of burgers die zich zorgen maken over de staat van de natuur en ‘iets’ willen doen. We gaan wilde bloemen inzaaien! Ze trekken bijen en vlinders aan én… ‘’Oh wat mooi!’’ Wild bloemenmengsel is een vaag begrip, voor de één zijn het bloeiende planten in wild verband, terwijl het voor de ander een streekeigen, inheems soortenmengsel is. Botanische kennis is de onderscheidende factor.
Vanuit mijn werk heb ik regelmatig contact met burgers en collega’s die gebieden willen omvormen tot een bloemen- en insectenparadijsje. Enthousiaste mensen met goede bedoelingen worden vaak verleidt tot prachtige (exoten-) mengsels die verkocht worden onder de naam ‘wild bloemenmengsel’ of ‘bijenmengsel’. Wat is daar dan mis mee?
- De evolutie van wilde planten en insecten is door duizenden jaren heen mede bepaald door hun onderlinge relaties. Ze hebben elkaar nodig, exoten kunnen deze samenwerking verstoren.
- Wilde planten zijn het visitekaartje van een landschap en geven gevoelsmatig informatie over de natuur en geschiedenis van een gebied, sommige mengsels zorgen voor een vervreemding van dit gevoel.
- Door hun fellere kleuren ‘verleiden’ ze burgers en groenbeheerders, die deze soorten dan verkiezen boven de wilde planten.
De vraag is ook of het inzaaien van mengsels de natuur daadwerkelijk helpt. Voor het inzaaien is vaak grondbewerking nodig; dit gaat ten koste van de spontane vegetatie en het bodemleven. Een berm inzaaien naast een drukke weg bijvoorbeeld. Leuk voor toeristen, maar de zoektocht naar de vervuilde nectar eindigt voor insecten vaak op de voorkant van auto’s… splash!
Niet doen dus? Inzaaien van bloemen is leuk en brengt saaie gebieden en menselijke relaties tot bloei. Maar de spontane vegetatie kan ook mooi en soortenrijk zijn. Door monitoring en het juiste beheer kunnen we veel bereiken en ook dan roepen: ‘’Oh wat mooi!’’
Gilberto Squizzato – Ecologisch hovenier Gemeente Leeuwarden