Stel, je woont aan het water. Vanuit je tuin geniet je van het uitzicht. Maar wie is eigenlijk verantwoordelijk voor het onderhoud van dat water? En wie onderhoudt de groenstrook naast je woning? Moet je zelf met de hark aan de slag, of neemt de gemeente het werk voor je uit handen? Op deze pagina lees je de veelgestelde vragen en antwoorden over onderhoud aan water en openbaar groen.
Ik woon aan een sloot of vijver. Wie onderhoudt de waterkant?
Dat hangt dat af van het soort water en de exacte ligging ervan. Gaat het om een sloot, dan zie je vaak dat de aanliggende eigenaar voor de helft van de sloot moet zorgen. Dat betekent dat je als bewoner overtollig riet en waterplanten met een hark verwijdert om te voorkomen dat de sloot dichtslibt. Het is wel belangrijk dat je niet alles weghaalt, want waterplanten en riet geven zuurstof af en bieden beschutting aan vissen en vogels. Twijfel je over wat je wel of niet moet onderhouden? Neem dan contact op met de gemeente. Dit voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat je precies weet waar je aan toe bent.
Moet ik de sloot naast mijn tuin baggeren?
Eens in de 20 jaar is er baggerwerk nodig zijn om de sloot op diepte te houden. Bij zo’n klus kun je ervoor kiezen om een aannemer in te schakelen, maar overleg eerst met de gemeente of het waterschap. Voor grotere onderhoudsklussen, zoals baggeren, kun je vaak samen met de gemeente werken en bijvoorbeeld de kosten delen op basis van de lengte van de sloot die aan je perceel grenst.
Wie onderhoudt grotere wateren, zoals vijvers?
Bij vijvers binnen de gemeentegrenzen ligt de verantwoordelijkheid voor het onderhoud meestal bij de gemeente. Iedere gemeente werkt volgens een eigen vastgesteld beleid, waarbij het water bijvoorbeeld één keer per jaar wordt onderhouden. Hoe vaak het water wordt onderhouden is afhankelijk van de locatie.
Wie is verantwoordelijk voor welk water?
Gemeenten en waterschappen hebben een speciale kaart waarop alle watergangen staan aangegeven. Op die kaart zie je de sloten, hoofdwatergangen en andere wateren die onder de controleplicht van de gemeente vallen. Bewoners die twijfelen of ze verantwoordelijk zijn voor een bepaald onderhoud, kunnen het beste contact opnemen met het waterschap of de gemeente. Op die manier voorkom je verrassingen en weet je precies wat je wel en niet hoeft te doen. Bij onderhoudszaken kan de gemeente of het waterschap in sommige gevallen ook de bewoners ondersteunen, bijvoorbeeld door hen te adviseren over geschikte aannemers en mogelijke kostenverdeling.
Groenstroken naast je woning: wat kun je wel en niet zelf doen?
In principe is de gemeente verantwoordelijk voor het onderhoud van gemeentelijke grond, ook bij groenstroken. Maar er zijn uitzonderingen. Sommige bewoners houden van tuinieren en willen graag bijdragen aan het groenonderhoud in hun buurt. Die melden zich bij de gemeente en willen graag een stukje grond zelf onderhouden. Zij krijgen dan een gebruikersovereenkomst waarin staat wat zij zelf mogen doen en wat de gemeente op zich neemt. Dit zien wij dan als een bewonersinitiatief.
In deze gebruikersovereenkomst staan duidelijke regels. Een groenstrook kun je niet bij je eigen tuin betrekken of een hek eromheen plaatsen. Het blijft gemeentelijke grond en je mag de inrichting ervan niet veranderen zonder toestemming. Bomen en grotere struiken blijft de gemeente zelf onderhouden. Soms worden de afspraken niet nagekomen. Als het stukje grond niet onderhouden wordt dan spreekt de beheerder de initiatiefnemers er eerst op aan. In het gesprek proberen we samen tot een oplossing te komen. Als het op een gegeven moment nog niet netjes is wordt de gebruikersovereenkomst beëindigd en neemt de gemeente het stukje groen weer in onderhoud.
Hoe kan ik meer groen realiseren in mijn buurt?
Bewonersinitiatieven om zelf groen te onderhouden worden steeds populairder. Geveltuintjes zijn hier een goed voorbeeld van. Mensen die graag wat extra groen willen, kunnen bij de gemeente een geveltuin aanvragen. Wij halen dan de tegels eruit en zorgen voor geschikte grond, waarna bewoners de tuintjes zelf kunnen beplanten. Vooral in dichtbebouwde stedelijke gebieden waar weinig ruimte is voor tuinen komen geveltuintjes voor. Dit maakt de omgeving niet alleen groener, maar het zorgt er ook voor dat mensen samen met hun buren iets moois opbouwen.
Wat kun je doen als het groenonderhoud van de gemeente achterblijft?
Niet iedereen houdt ervan om hoge grassen en wilde bloemen te zien in gemeentelijke groenstroken. Soms vinden bewoners dat het groenonderhoud door de gemeente achterblijft. Er is vaak een goede reden voor als het gras wat langer blijft staan. Als gemeente werken we steeds meer aan het vergroten van de biodiversiteit en vergroening. Hoog gras en bloemen trekken bijen en vlinders aan, en die hebben dat hard nodig. Hoewel niet iedereen dat mooi vindt, draagt het wel bij aan een gezondere omgeving.
Als het gemeentelijk onderhoud toch niet aan je verwachtingen voldoet, kun je eenvoudig een melding maken via de website, telefonisch of Whatsapp van de gemeente. Bij de gemeente Leeuwarden krijg je binnen een paar dagen bericht, zodat je weet of en wanneer we de melding oppakken.
Mag je zelf gemeentelijk groen aanpassen?
Maak er melding van als je overlast ervaart door openbaar groen. Dan kan de gemeente met jou de situatie beoordelen. Ga je zelf zonder overleg aan de slag, dan kan de gemeente een boete opleggen.
Bron: deze Q&A is een bewerking van een interview tussen 2 beheerders van de gemeente en journalist Laila Moussaoui, gepubliceerd op 29 oktober 2024 in het AD.